In mijn Amsterdamse dialoogtijd werd regelmatig aan mij als vertegenwoordiger van de Liberaal Joodse Gemeente (LJG) gevraagd om een inleiding te houden bij een dialoogbijeenkomst. Dat deed ik doorgaans met plezier. Het waren in de regel korte praatjes van ongeveer tien minuten, soms mocht het ook wat langer.
Een enkele keer viel een dialoogbijeenkomst op vrijdagavond, dus de avond dat de sjabbat ingaat. Of op zaterdag overdag. Hoewel ik niet strikt sjabbat hield, zoals bij de orthodoxie wordt gedaan, vond ik dat in de regel een brug te ver. Dat was dan maar een gemiste kans. Het zij zo.
Ik weet nog goed dat Turkse vrienden van de Gülenbeweging mij uitnodigden om een praatje te houden tijdens hun Asjoeraviering. Het was heel speciaal, want de bijeenkomst werd gehouden op een boot in het IJ. Asjoera is de tiende dag van het islamitische jaar en er wordt niet zelden overdag gevast, zoals tijdens de Ramadan. Ook Joden vasten op de tiende dag van het Joodse jaar, al duurt het Joodse vasten op Jom Kipoer (Grote Verzoendag) een heel etmaal. Jom Kipoer is de meest heilige dag van het Joodse jaar en op 15 september 2021 is het ’s avonds en de daaropvolgende donderdag tot zonsondergang weer zover.
Asjoera viel dat jaar op vrijdagavond, dus ik zei hen dat ik dan niet kon komen. Ze waren zeer teleurgesteld. Ik heb er nog over gedacht om iemand anders te vragen van de dialoogcommissie van de LJG, doch dat zou eigenlijk geen goed signaal geweest zijn. Als de voorzitter niet kan dan gold dat in dit geval ook voor andere leden van de dialoogcommissie, zo was mijn redenering.
Ik heb toen aangeboden om mijn verhaal op papier te zetten, zodat iemand van hen het kon voorlezen. Dat werd een aanvaardbare oplossing gevonden. Achteraf hoorde ik dat het werd gewaardeerd.
Tijdens Asjoera, zo heb ik begrepen, wordt door de soennieten herdacht dat de profeet Musa (Mozes) zijn volk (de Israëlieten) van Egypte naar Kanaän leidde, waardoor ze werden bevrijd van de onderdrukking door de farao. De sjiieten geven een heel andere invulling aan Asjoera en de beelden daarvan zijn berucht. Er zijn nogal wat sjiieten die zichzelf tot bloedens geselen ter vereenzelviging met de martelaarsdood van imam Hoessein, waarna het schisma tussen soennieten en sjiieten over de opvolging van de profeet Mohammed onvermijdelijk werd.
Asjoera viel dit jaar (2021) op een woensdagavond en de daaropvolgende donderdag tot zonsondergang in augustus, dus als het me was gevraagd dan had ik “ja” kunnen zeggen. Joden waren nogal eens een soort spelbreker bij dialoogbijeenkomsten vanwege sjabbat en ook de vele Joodse feest- en treurdagen. Het weekeinde was bij uitstek geschikt voor dialoogbijeenkomsten en dan speciaal de zaterdag vanwege de christelijke zondag. Doch de Joodse organisaties haakten dan af. Al deden de liberale Joden nog wel eens water in de wijn. Dat Joden sjabbat houden en dan verstek laten gaan, was inmiddels wel bekend in dialoogkringen. Toch ging het vaak nog mis, omdat de kalender niet goed in de gaten was gehouden en een doordeweekse bijeenkomst werd gehouden op een Joodse feestdag. Eigenlijk is dat op zijn minst best onhandig, zo niet zelfs kwalijk te noemen dat bij dialoogbijeenkomsten dat soort fouten werden gemaakt. Het ging dan natuurlijk niet alleen om Joodse feestdagen, maar net zo goed om andere feestdagen, waarbij men de mist inging.
