Sinds mijn verhuizing naar Israël doe ik niets meer aan ‘dialoog’. Het heeft echter nog steeds mijn warme belangstelling. Dialoog met andersdenkenden heb ik altijd gezien als meer dan ‘theedrinken’. Dialoog met gelijkgezinden, daar is geen kunst aan. Het gaat juist om het aanknopen van dialoogrelaties met degenen met wie je normaal gesproken geen of weinig contact zou hebben. Voor wie je zelfs een straatje om zou gaan. Als het dan lukt om elkaar op één of andere manier te vinden dan is de dialoog geslaagd. Het motto van dat soort dialoog is naar mijn idee ‘leef en laat leven’, zij het dat je wel van elkaar moet willen weten hoe de ander tegen het leven aankijkt.
In Israël lijkt het motto te zijn: ‘living apart together’. Dan bedoel ik uiteraard niet dat er sprake is van apartheid. Zij die dat menen, weten niet wat apartheid was in Zuid-Afrika en plakken dat etiket onterecht op het Joodse land zonder echt te weten hoe dingen hier gaan - al is best kritiek mogelijk op van alles. Wat ik ermee wil zeggen is wat de voormalige president Rivlin naar voren bracht over de vier min of meer gescheiden levende ‘tribes’ (stammen) in de Israëlische samenleving. Respect over en weer is de sleutel tot het met elkaar kunnen samenleven in dit land ondanks de grote tegenstellingen. Rivlin maakte onderscheid tussen seculiere, ultrareligieuze en religieus-nationalistische Joden plus Arabieren. De seculieren zijn overal te vinden, doch bij uitstek in Tel Aviv en de rest van de Israëlische Randstad. Ultrareligieuzen hebben hun eigen woonwijken in Jeruzalem, maar ze wonen ook in Bné Brak (bij Tel Aviv), Ashdod en op tal van andere plaatsen of binnen stadswijken. De religieuze-nationalisten kiezen in hoge mate voor een kolonistenbestaan op de Westbank, waar zij het liefst de ene na de andere illegale buitenpost willen oprichten. De Arabieren vind je in het zuiden (Bedoeïenen) en vooral in de Arabische driehoek in het noorden, maar net zo goed in allerlei andere stadjes door het land. Er zijn echter ook enkele gemengde steden van Joden en Arabieren. Meestal gaat het dan om een vijfde tot een kwart Arabische inwoners ten opzichte van een Joodse meerderheid.
In die gemengde steden gaat het wel eens akelig mis. Vorig jaar braken er heftige rellen uit in Lod, waarbij je gerust kunt spreken van pogroms, omdat Arabische inwoners o.a. synagogen in brand staken. Er viel zelfs een dode aan Joodse kant en ik meen ook elders een Arabische dode. In het naburige Ramla, net zo gemengd als Lod, bleef het echter tamelijk rustig. Hoe kan dat?
Beide steden hebben een Likoed-burgemeester. Beide burgervaders zijn van Marokkaans-Joodse komaf en kennen de Arabische cultuur. Doch daar houdt de overeenkomst zo ongeveer op.
De burgemeester van Ramla en zijn medestanders deden hun uiterste best om stevige banden te kweken tussen de bewoners ondanks de verschillen die er zijn. Naar aanleiding van heftige etnische rellen in 2008 in Akko, ook zo’n gemengde stad, ging men zich in Ramla afvragen hoe ze zoiets in hun eigen woonplaats konden voorkomen. Er werd een soort interreligieuze raad opgericht en zo leerden de geestelijke voorgangers en andere opinieleiders elkaar kennen. Toen de rellen in het naburige Lod uitbraken, ging de burgemeester van Ramla met allerlei vooraanstaande leden van de diverse gemeenschappen op bezoek in stadswijken van Ramla om te laten zien dat men vanuit het belang van goed samenwonen in Ramla geen rellen wenste.
In Lod had men niet zoiets. Sterker nog, de burgemeester gooide regelmatig olie op het vuur. Mogelijk kwam dat mede door een groep Joodse militanten die van buiten kwam om de Joodse inwoners te helpen in hun strijd met de Arabische bewoners.
Over en weer zijn er ongetwijfeld allerlei rechtvaardigingen te vinden om elkaar als vijanden te zien. Zij eruit of anders gaan wij eruit! De kunst is om elkaar het leven niet zuur te maken of erger, elkaar niet naar het leven te staan. Leef en laat leven, want dood en verderf zaaien, is niet de oplossing. Daar wordt uiteindelijk iedereen alleen maar slechter van.
President Rivlin - Four Tribes in Israeli Society (English subtitles) - YouTube
https://www.timesofisrael.com/into-the-land-a-tale-of-two-cities/
