Afbeelding: Elisha Raising the Shunammite’s Son by Benjamin West, 1766

________________________________________________________________________________________________

In de liberale synagoges wordt een andere haftara gelezen:

I Sjmoeël 1:1 - 20, in de Tanach te vinden op blz. 539 - 540.

Dit commentaar is van Daniël Beaupain:

Er was een man Elkana, die 2 vrouwen had, Channa en Pnina. Pnina had kinderen maar Channa geen. Het kan zijn dat Elkana Pnina als tweede vrouw nam juist omdat Channa blijkbaar geen kinderen kon krijgen.

Waar hebben we dit eerder gehoord?

Juist ja, in de parasja Vayera gaat het ook om een man Awraham, met 2 vrouwen, Sara enHagar. Sara kon geen kinderen krijgen maar Hagar wel. Later herhaalt dit patroon zich bij Jacov met Rachel en Lea.

Channa neemt geen genoegen met haar situatie en gaat over tot actie. Zij besluit om zich direct tot de Eeuwige te richten in de vorm van een persoonlijk gebed.

In de haftara springt het gebed van Chana direct op. Later hebben christelijke schrijvers dit gebed als basis genomen voor het gebed van Maria, de moeder van... het heet dan de Magnificat.

Channa's gebeden hebben sindsdien model gestaan voor onze gebeden en wel in de vorm van onze huidige Amida.

De Talmud ( Berachot 31a en 31b ) stelt dat we van Channa kunnen leren dat gebeden gericht dienen te zijn ( met kavannah dus ), met een zachte stem, ze sprak vrijuit over haar gevoelens.

Waarom kozen onze wijzen Channa's gebed als de juiste manier om te bidden? Waarschijnlijk omdat ze haar gebeden zagen als voorbeelden van oprecht vertrouwen en expressiviteit.

Andere overeenkomst tussen parasja en haftara is het feit dat zowel Sara als Channa de eerste vrouw van resp. Avraham en Elkana waren. De rivaliteit en het gekissebis tussen deze vrouwen, Sara en Hagar enerzijds en Channa en Pnina anderzijds vormen een aanvullende parallel.

Zowel Avraham en Sara als Elkana en Channa waren prominente personen in hun tijd, op het niveau van vorsten dan wel profeten.

Voor beide vrouwen was het belangrijk om nakroost voor hun ega te produceren.

Een wat minder belicht aspect is de rol van Elkana. Immers het verhaal begint niet met: ".. er was eens een vrouw genaamd Channa", maar met: "...er was een man uit Ramatayim Tsofiem en zijn naam was Elkana, de zoon van ... de zoon van ... etc..".

Evenals Avraham hield hij ontzettend veel van zijn eerste vrouw.

Zijn liefde voor Channa doorbrak de wetmatigheid waarmee in een patriarchale cultuur nageslacht de hoogste waardering genoot.

Zijn retorische vraag: "Ben ik je niet meer waard dan tien zonen?" geeft een glimpje van die onvoorwaardelijke liefde.

Hij verheft daarmee hun relatie van het biologisch niveau van procreatie naar het spirituele niveau van wederzijdse afhankelijkheid.

Een ander opvallend detail is het verhaal rond Shilo. In de tijd van de Shoftim ( Richteren) stond de Mishkan (het heiligdom) daar ( en niet in Jerushalaim ). Eli was toen hogepriester en zijn twee zonen Chofni en Pinchas waren kohaniem.Rav Kook ( eerste opperrabijn van lsraël ) verklaart dat omdat Chofni en Pinchas kohaniem waren in Shilo, dat dàt de reden was waarom mensen niet naar Shilo gingen. Omdat zij corrupt waren. Het ware beter om niet te gaan volgens velen, zodat men hun overtredingen niet hoefde aan te zien.

Elkana kwam toch en overtuigde velen dat, ondanks de beide zonen van Eli, ondanks de zonden die rond het heiligdom werden begaan, dat ze deze mitzva niet voorbij moesten laten gaan.

Ze moesten volgens hem niet opgeven vanwege de problemen.

Volgens Elkana moet je je gedrag niet baseren op of afleiden van het gedrag van anderen, in dit geval Chofni en Pinchas. De ware levenskunst gaat uit van het feit dat elk mens uniek is en vooral zichzelf moet blijven. Laat het slechte gedrag van anderen je niet afhouden van het doen van het juiste.

Als beloning voor deze inspanningen kreeg hij een zoon, Shmuel, die in het heiligdom zou dienen als de opvolger van Eli. Hiermee werd o.m. een profetische taak doorgegeven.

Elkana gaf zijn generatie een les in levenskunst en bracht op zijn manier het volk op een hoger niveau.

Channa leert ons met vertrouwen en kavannah te bidden, en Elkana heeft geholpen ons op een hoger levenskunst niveau te brengen. Samen brachten zij hun zoon Shmuel ter wereld, een bijzonder mens met de unieke hybride functie van priester, profeet en richter.