In Trouw las ik dat uit een opinieonderzoek blijkt een grote meerderheid (bijna 80 procent) van de Nederlandse bevolking voor het volledig handhaven van het lange Pinksterweekend is. De tweede Pinksterdag inruilen voor het islamitische Suikerfeest of het Surinaamse Keti Koti willen de meesten niet, omdat het tweedaagse Pinksteren als onderdeel wordt gezien van de nationale cultuur en identiteit.
Zo’n zestig procent ziet de tweede Pinksterdag niet als religieuze feestdag, terwijl de rest (bijna veertig procent dus) dat wel doet. Met de kennis van de religieuze inhoud van christelijke feestdagen onder seculiere Nederlanders is het droevig gesteld, meen ik te mogen concluderen. Pasen is voor velen gewoon een lentefeest geworden waarin de paashaas en eieren een grote rol spelen. Pinksteren was goed voor het bezoeken van de meubelboulevard, al is dat de laatste tijd veranderd.
Over de relatie van christelijke feestdagen als Pasen en Pinksteren met Joodse feestdagen zal het nog wel droeviger gesteld zijn. Dat Joden met Pesach de uittocht uit Egypte vieren en zeven weken later het Wekenfeest (Sjavoeot, meervoud van sjavoea, week) zullen hoogstwaarschijnlijk alleen christenen weten die zich bewust zijn van de Joodse oorsprong van het christendom.
De islam kent duidelijke verwijzingen naar jodendom en christendom, maar de islamitische feesten staan geheel op zichzelf. Al heb ik wel eens horen verluiden dat de Ramadan, de jaarlijkse vastenmaand, wel eens een relatie zou kunnen hebben met Jom Kipoer (Grote Verzoendag), de jaarlijkse joodse vastendag. En zo zou Asjoera, de tiende dag van het nieuwe islamitische jaar, wel eens eveneens een link kunnen hebben met Jom Kipoer als tiende dag van het nieuwe joodse jaar. Volgens de overlevering vastte Mohamed op die dag.
Door het steeds meer seculier worden van de Nederlandse samenleving gaat de kennis over christendom en daarmee ook jodendom steeds meer achteruit. De islam timmert flink aan de weg, waardoor de kennis over die religie sterk is toegenomen. Daar is niks mee. Wat daar echter mee gepaard gaat, is dat islam en jodendom nogal eens door elkaar gehaald worden. Zo zei iemand eens tegen mij toen ik hem uitnodigde om een synagogedienst bij te wonen dat hij dan schone sokken zou aandoen, omdat hij meende te weten dat hij zijn schoenen moest uittrekken. En verder hoorde ik een anekdote over een winkelier die een goede Joodse klant had en hem goede Ramadan wenste.
Als de kennis over religies zo mager is dan zijn diepere beschouwingen daarover parels voor de zwijnen. Dus een parallel zien tussen Pasen en Pinksteren enerzijds en Pesach en Sjavoeot anderzijds zullen velen niet vatten. Pasen is het christelijke feest van de opstanding van Gods Zoon, dus bevrijding van de dood, waarna Pinksteren volgt als het feest van uitstorting van de Heilige Geest, dus een belangrijk signaal van God na de Hemelvaart van Jezus. Het Joodse Pesach is het bevrijdingsfeest uit de slavernij van het Joodse volk met als afronding de gift van de Tora door God aan het Joodse volk (en eigenlijk de gehele mensheid).
Dat heb ik altijd leuk gevonden, dat zoeken naar parallellen en verschillen tussen religies en culturen in het algemeen. Dat veronderstelt wel kennis of op zijn minst de bereidheid om je te verdiepen in andere culturen en de eigen cultuur, inclusief religies. In het overgrote deel van de wereld is religie nog steeds van belang voor de bevolking. Dat geldt ook voor de Verenigde Staten. Alleen West-Europa is daarop een uitzondering. Goed om dat te beseffen.
